Als het om zaken gaat, kan de term “rechtspersoon” verwarrend zijn. In dit artikel wordt alles op een rijtje gezet om het begrip rechtspersoon voor eens en altijd duidelijk te maken en jou een overzicht te geven van de rechtspersonen die bestaan.
Inhoudsopgave
Wat is een rechtspersoon?
Een rechtspersoon is een organisatie of bedrijf die formeel is erkend door de overheid. Een rechtspersoon wordt gecreëerd door middel van een juridische constructie, waardoor een organisatie of bedrijf rechtspersoonlijkheid krijgt. Het bedrijf wordt dan door de wet erkend als een afzonderlijke entiteit van de eigenaren met bijhorende rechten en plichten.
Bij de creatie van een rechtspersoon wordt er gebruik gemaakt van een rechtsvorm. De rechtsvorm is de basis van de onderneming of het bedrijf die wordt ingeschreven bij de Kamer van Koophandel (KvK). Bij de oprichting wordt er door de notaris een oprichtingsakte opgesteld, die bij de KvK wordt opgenomen met de bijhorende statuten over de rechtspersoonlijkheid. Door de creatie wordt er als het ware een fictief persoon in het leven geroepen. Dat is heel wat anders dan een natuurlijk persoon, een mens van vlees en bloed.
Als een bedrijf of organisatie een rechtspersoon is, is het handelingsbekwaam. Dat houdt in dat het bedrijf bezittingen en schulden mag hebben. Het bedrijft heeft vergelijkbare rechten en verplichtingen als een natuurlijk persoon dat zelfstandig in het rechtsverkeer kan deelnemen. Het bedrijf mag optreden als een persoon en kan daarom beslissingen maken en contracten sluiten, schulden aangaan en in het bezit zijn van (on)roerende goederen.
Zoals eerder benoemd is een rechtspersoon een fictief persoon en is daarmee niet bevoegd om door zichzelf bestuurd te worden. Er worden daarom bestuurders van de rechtspersoon aangesteld. Hoe het bestuur binnen een rechtspersoon eruit ziet, verschilt per rechtsvorm. Voor sommige soorten rechtsvormen zijn er zelfs bepaalde eisen gesteld met betrekking tot het bestuur. Het bestuur handelt voor en namens de rechtspersoon.
Welke soorten rechtspersonen zijn er in Nederland?
Er zijn drie hoofdtypen rechtspersonen: publiekrechtelijke, kerkgenootschappen en privaatrechtelijke. Bij de privaatrechtelijke rechtspersonen wordt er onderscheid gemaakt tussen zes verschillende typen rechtsvormen: de naamloze vennootschap (nv), de besloten vennootschap (bv) met beperkte aansprakelijkheid, de onderlinge waarborgmaatschappij, de coöperatie, de stichting en vereniging. Elk type heeft zijn eigen voor- en nadelen, dus het is belangrijk om de juiste te kiezen voor uw bedrijf.
Voordelen van het handelen als rechtspersoon in vergelijking met een natuurlijk persoon
Als het om zaken gaat, zijn er veel voordelen aan het hebben van een rechtspersoon. Een juridische entiteit kan helpen om eigen vermogen te beschermen, uw bedrijf geloofwaardig te maken en het gemakkelijker te maken om kapitaal aan te trekken.
Rechtspersoonlijkheid kan uw persoonlijk vermogen helpen beschermen door het af te scheiden van uw ondernemingsvermogen. De eigenaren of aandeelhouders zijn niet aansprakelijk voor schulden of handelingen van het bedrijf of onderneming; dit heet beperkte aansprakelijkheid. Op deze manier lopen de persoonlijke bezittingen geen risico als een bedrijf wordt aangeklaagd (wet onderscheidt echter een uitzondering bij bepaalde rechtshandelingen door natuurlijke personen).
Het hebben van een rechtspersoon kan uw bedrijf ook geloofwaardigheid geven. Klanten doen wellicht eerder zaken met een bedrijf dat een aparte rechtspersoon is dan met een eenmanszaak die als natuurlijk persoon in het rechtsverkeer optreedt.
Tot slot kan een rechtspersoon het aantrekken van kapitaal vergemakkelijken. Beleggers zijn mogelijk eerder bereid om te investeren in een bedrijf dat een afzonderlijke rechtspersoon is dan in een eenmanszaak waarbij de er geen onderscheid wordt gemaakt tussen eigen vermogen en bedrijfsvermogen (waardoor de handelingen allemaal persoonlijk aansprakelijk zijn). Hierdoor lopen ze minder risico bij rechtsvormen die rechtspersoonlijkheid bezitten.
Nadelen van het handelen met rechtspersoonlijkheid
Er zijn verschillende nadelen verbonden aan het hebben van een rechtspersoon. Een rechtspersoon is in veel opzichten net als een natuurlijk persoon, maar er zijn bepaalde verschillen tussen de rechten en verplichtingen.
Ten eerste kan het duur zijn om een rechtspersoon op te richten en te onderhouden. Dit komt omdat er vaak indieningskosten zijn verbonden aan het opzetten en in stand houden.
Daarnaast kan het lastig zijn om een rechtspersoon te ontbinden als deze niet meer nodig is. Er kunnen namelijk schulden of verplichtingen verbonden zijn die moeten worden opgelost voordat deze kan worden ontbonden.
Ten slotte kan het hebben van een rechtspersoon extra papierwerk en nalevingsvereisten met zich meebrengen. Zo kan het verplicht zijn om jaarverslagen of belastingaangiften te doen. Als de nadelen te zwaar meewegen in het beslisproces zijn er nog genoeg andere mogelijkheden over met verschillende rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid.
Conclusie
Een rechtspersoon is dus een kunstmatige rechtsbevoegdheid die een bedrijf juridische rechten en plichten geeft. De creatie wordt gedaan door een inschrijving bij de Kamer van Koophandel van één van de volgende rechtsvormen; naamloze vennootschap (nv), de besloten vennootschap (bv) met beperkte aansprakelijkheid, de onderlinge waarborgmaatschappij, de coöperatie, de stichting en vereniging. De rechtspersoonlijkheid wordt beschreven in oprichtingsakte met bijhorende statuten die wordt opgesteld door een notaris.
